Solidarni z prześladowanymi

W świecie co roku ginie 170 tys. chrześcijan. Najczęściej padają ofiarą islamskich i hinduskich ekstremistów. Do listy prześladowców dochodzą ludzie wyznający skrajne systemy ateistyczne, jak to się dzieje choćby w Korei Północnej.

Jak szacują organizacje zajmujące się pomocą Kościołowi, skala zjawiska jest zatrważająca. Współcześnie ok. 100 mln ludzi doznaje cierpień z powodu wyznawania chrześcijaństwa. Trzy czwarte prześladowań religijnych dotyka wyznawców Chrystusa. Z raportów przygotowywanych każdego roku jasno też wynika, że tendencja jest niestety wzrostowa.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Wrogowie ludu i podludzie

Wszystko zaczęło się w 1955 r. W Polsce panował wówczas ustrój socjalistyczny, a szalejący ateizm skutecznie zamykał drzwi do wolności religijnej. Nikogo chyba nie trzeba przekonywać, że stalinizm oznaczał dla chrześcijan szykany, nikt nawet nie mógł marzyć o drukowaniu literatury religijnej, o Biblii nawet nie wspominając. Holenderski zakonnik wpadł na pomysł założenia organizacji, dzięki której m.in. możliwy był przemyt Pisma Świętego do Polski. Brat Andrew w ciągu kilkudziesięciu lat podarował kilkanaście milionów egzemplarzy Pisma Świętego chrześcijanom całego świata. Takie były początki Open Doors.

Reklama

Dzisiaj organizacja zajmuje się dokumentowaniem prześladowań wyznawców Chrystusa na całym świecie. Według jej członków, o prześladowaniach nie mówimy tylko wtedy, gdy ludzie są torturowani czy zabijani z powodu swych przekonań religijnych. W wielu krajach niestety takie praktyki można spotkać, ale w innych krajach dochodzi do mniej drastycznych, choć też dotkliwych form: ludzie tracą pracę z powodu Chrystusa i są pozbawiani środków do życia.

Od 11 lat indeks państw, w których dochodzi do prześladowania chrześcijan, otwiera Korea Północna. W kraju tym, gdzie oficjalnie obowiązuje ateizm, istnieje jednocześnie alternatywna forma religii. Jest nią cześć, niemal boski kult, jakim obdarzeni są rządzący. Każdy przejaw kultu nieoddającego czci dynastii Kimów traktowany jest jako niebezpieczny i wrogi państwu. Motorem prześladowania jest komunistyczna presja, a także paranoja dyktatury, chcącej za wszelką cenę utrzymać się przy władzy.

W raporcie sporządzonym w 2002 r. dla ONZ jest mowa o kilku kościołach w stolicy kraju, a także o „rodzinnych ośrodkach kultu”. Uciekinierzy z Korei nie potwierdzają jednak tych danych, co może świadczyć o dużej konspiracji ludzi wierzących. Według danych Open Doors, liczbę chrześcijan szacuje się na 400-500 tys. Wszyscy oni są traktowani przez reżim jako wrogowie ludu, a nawet podludzie.

Reklama

Sytuacja napięta jest nie tylko w Korei Północnej, ale i w strefie przygranicznej. We wrześniu 2011 r. misjonarz południowokoreański został zamordowany w Chinach przez agentów północnokoreańskich. Kolejny ledwie uszedł z życiem. Pastor Kang z Korei Południowej pracował na rzecz północnokoreańskiego ruchu praw człowieka w Chinach. Zginął tam w tajemniczych okolicznościach. Wątpliwości budzi fakt, że chiński rząd nie ujawnia dokładnego raportu z tego wypadku. Samochód pastora Kanga zderzył się czołowo z autobusem, pastor zginął na miejscu.

Exodus niemal biblijny

W świecie znana jest też inna organizacja zajmująca się wspieraniem prześladowanych chrześcijan. Pomoc Kościołowi w Potrzebie każdego roku publikuje specjalny raport mówiący o najbardziej palących problemach wyznawców Chrystusa na całym świecie. Najnowszy raport z 2013 r. nie daje powodów do optymizmu. W wielu krajach sytuacja chrześcijan bardzo się pogorszyła: taki wniosek wynika z dokumentu „Prześladowani i zapomniani?”, który został przedstawiony przez brytyjski oddział międzynarodowej katolickiej organizacji dobroczynnej Pomoc Kościołowi w Potrzebie (Aid to the Church in Need) na spotkaniu w parlamencie Wielkiej Brytanii. W raporcie naświetlono położenie chrześcijan w 30 krajach, m.in.: w Afganistanie, Chinach, Laosie, Pakistanie, Wietnamie i w Zimbabwe. W szczególności omówiono sytuację w różnych krajach islamskich oraz w państwach, których ustrój nosi wyraźne znamiona autorytaryzmu.

John Pontifex, kierujący działem prasowo-informacyjnym brytyjskiego oddziału organizacji, tak podsumował raport: „Głównym wnioskiem z raportu jest to, że w dwóch trzecich krajów, w których najdotkliwiej prześladuje się chrześcijan, sytuacja bezspornie się pogorszyła. W gruncie rzeczy samo przetrwanie Kościoła w niektórych regionach, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie, stoi pod znakiem zapytania”.

Reklama

„Arabska wiosna” w wielu przypadkach okazała się „chrześcijańską zimą”, jak to określono w raporcie. Chociaż wstrząsy polityczne przyniosły cierpienie członkom wszystkich wspólnot religijnych, wielkiej przemocy i wrogości doświadczyły przede wszystkim społeczności chrześcijańskie. Padły one ofiarą wszelkiego rodzaju konfliktów: politycznych, ekonomicznych, społecznych i religijnych, np. konfliktu między sunnitami a szyitami. W rezultacie wielu chrześcijan zostało zmuszonych do uchodźstwa; w raporcie stwierdzono, że exodus przybiera „rozmiary nieomal biblijne”.

Nawet bez lektury raportu łatwo się przekonać, że sytuacja na Bliskim Wschodzie jest zatrważająca. Wiedzą o tym chociażby pielgrzymi do Ziemi Świętej. Każdego roku ubywa z tamtych terenów chrześcijańskich obywateli Izraela. Rodzi się więc uzasadniona obawa o przyszłość chrześcijańskich pamiątek i świątyń.

Pod ostrzałem sekty

Trudno się zatem dziwić, że uznano za słuszne wyznaczenie Dnia Solidarności z Kościołem Prześladowanym. Pierwsze takie obchody odbyły się w 2009 r. i były poświęcone sytuacji chrześcijan w Indiach.

W bieżącym roku Dzień Solidarności poświęcony jest Nigerii. Dlaczego akurat ten kraj? Pierwsze próby ewangelizacji Nigerii sięgają XV wieku. Pierwsza katolicka misja została założona przez misjonarzy francuskich na południu kraju w Lagosie w 1868 r. Nigeria liczy blisko 160 mln ludności. Chrześcijanie stanowią 45,5 proc. społeczeństwa (katolicy – 13,3 proc., czyli ponad 21 mln), muzułmanie – 45 proc. Nigeria posiada 16 seminariów duchownych (ok. 4 tys. alumnów), ok. 4 tys. katolickich szkół, które są otwarte dla wszystkich, bez względu na religię. Konstytucja Nigerii uznaje wolność religijną, w tym prawo do manifestowania i głoszenia swojej wiary oraz do zmiany wyznania bądź przekonań religijnych. Większość chrześcijan zamieszkuje południową część kraju, a na północy przewagę stanowią muzułmanie. W 12 stanach na północy kraju muzułmanie wprowadzili prawo szariatu, obowiązujące cały stan, a w kolejnych 4 stanach tylko częściowo. Muzułmańska sekta Boko Haram od 2010 r. nieprzerwanie dokonuje brutalnych ataków na chrześcijan. Pomimo dużych złóż ropy naftowej, Nigeryjczycy w wielu rejonach żyją na granicy biedy, a na terenach wydobywczych – z powodu braku studni głębinowych – 70 proc. ludności jest skazana na picie wody zanieczyszczonej. 80 proc. dochodu z wydobycia ropy naftowej trafia do zaledwie 15 proc. społeczeństwa, gdyż w Nigerii panuje olbrzymia korupcja. 32 proc. społeczeństwa to analfabeci.

Powyższe informacje na pewno są wystarczające, by nie tylko zwrócić uwagę na sytuację chrześcijan w Nigerii, ale przez modlitwę, a może także przez pomoc finansową, poczuć się współodpowiedzialnym za losy naszych braci – współwyznawców Chrystusa.

Drodzy Bracia i Siostry, Jednym z największych mistrzów średniowiecznej teologii jest św. Albert Wielki. Tytuł „wielki” („magnus”), z jakim przeszedł on do historii, wskazuje na bogactwo i głębię jego nauczania, które połączył ze świętością życia. Już jemu współcześni nie wahali się przyznawać mu wspaniałych tytułów; jeden z jego uczniów, Ulryk ze Strasburga, nazwał go „zdumieniem i cudem naszej epoki”. Urodził się w Niemczech na początku XIII wieku i w bardzo młodym wieku udał się do Włoch, do Padwy, gdzie mieścił się jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowieczu. Poświęcił się studiom „sztuk wyzwolonych”: gramatyki, retoryki, dialektyki, arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki, tj. ogólnej kultury, przejawiając swoje typowe zainteresowanie naukami przyrodniczymi, które miały się stać niebawem ulubionym polem jego specjalizacji. Podczas pobytu w Padwie uczęszczał do kościoła Dominikanów, do których dołączył później, składając tam śluby zakonne. Źródła hagiograficzne pozwalają się domyślać, że Albert stopniowo dojrzewał do tej decyzji. Mocna relacja z Bogiem, przykład świętości braci dominikanów, słuchanie kazań bł. Jordana z Saksonii, następcy św. Dominika w przewodzeniu Zakonowi Kaznodziejskiemu, to czynniki decydujące o rozwianiu wszelkich wątpliwości i przezwyciężeniu także oporu rodziny. Często w latach młodości Bóg mówi do nas i wskazuje plan naszego życia. Jak dla Alberta, także dla nas wszystkich modlitwa osobista, ożywiana słowem Bożym, przystępowanie do sakramentów i kierownictwo duchowe oświeconych mężów są narzędziami służącymi odkryciu głosu Boga i pójściu za nim. Habit zakonny otrzymał z rąk bł. Jordana z Saksonii. Po święceniach kapłańskich przełożeni skierowali go do nauczania w różnych ośrodkach studiów teologicznych przy klasztorach Ojców Dominikanów. Błyskotliwość intelektualna pozwoliła mu doskonalić studium teologii na najsłynniejszym uniwersytecie tamtych czasów - w Paryżu. Św. Albert rozpoczął wówczas tę niezwykłą działalność pisarską, którą miał odtąd prowadzić przez całe życie. Powierzano mu ważne zadania. W 1248 r. został oddelegowany do zorganizowania studium teologii w Kolonii - jednym z najważniejszych ośrodków Niemiec, gdzie wielokrotnie mieszkał i która stała się jego przybranym miastem. Z Paryża przywiózł ze sobą do Kolonii swego wyjątkowego ucznia, Tomasza z Akwinu. Już sam fakt, że był nauczycielem św. Tomasza, byłby zasługą wystarczającą, aby żywić głęboki podziw dla św. Alberta. Między obu tymi wielkimi teologami zawiązały się stosunki oparte na wzajemnym szacunki i przyjaźni - zaletach ludzkich bardzo przydatnych w rozwoju nauki. W 1254 r. Albert został wybrany na przełożonego „Prowincji Teutońskiej”, czyli niemieckiej, dominikanów, która obejmowała wspólnoty rozsiane na rozległym obszarze Europy Środkowej i Północnej. Wyróżniał się gorliwością, z jaką pełnił tę posługę, odwiedzając wspólnoty i wzywając nieustannie braci do wierności św. Dominikowi, jego nauczaniu i przykładom. Jego przymioty i zdolności nie uszły uwadze ówczesnego papieża Aleksandra IV, który zapragnął, by Albert towarzyszył mu przez jakiś czas w Anagni - dokąd papieże udawali się często - w samym Rzymie i w Viterbo, aby zasięgać jego rad w sprawach teologii. Tenże papież mianował go biskupem Ratyzbony - wielkiej i sławnej diecezji, która jednak przeżywała trudne chwile. Od 1260 do 1262 r. Albert pełnił tę posługę z niestrudzonym oddaniem, przywracając pokój i zgodę w mieście, reorganizując parafie i klasztory oraz nadając nowy bodziec działalności charytatywnej. W latach 1263-64 Albert głosił kazania w Niemczech i Czechach na życzenie Urbana IV, po czym wrócił do Kolonii, aby podjąć na nowo swoją misję nauczyciela, uczonego i pisarza. Będąc człowiekiem modlitwy, nauki i miłości, cieszył się wielkim autorytetem, gdy wypowiadał się z okazji różnych wydarzeń w Kościele i społeczeństwie swoich czasów: był przede wszystkim mężem pojednania i pokoju w Kolonii, gdzie doszło do poważnego konfliktu arcybiskupa z instytucjami miasta; nie oszczędzał się podczas II Soboru Lyońskiego, zwołanego w 1274 r. przez Grzegorza X, by doprowadzić do unii Kościołów łacińskiego i greckiego po podziale w wyniku wielkiej schizmy wschodniej z 1054 r.; wyjaśnił myśl Tomasza z Akwinu, która stała się przedmiotem całkowicie nieuzasadnionych zastrzeżeń, a nawet oskarżeń. Zmarł w swej celi w klasztorze Świętego Krzyża w Kolonii w 1280 r. i bardzo szybko czczony był przez swoich współbraci. Kościół beatyfikował go w 1622 r., zaś kanonizacja miała miejsce w 1931 r., gdy papież Pius XI ogłosił go doktorem Kościoła. Było to uznanie dla tego wielkiego męża Bożego i wybitnego uczonego nie tylko w dziedzinie prawd wiary, ale i w wielu innych dziedzinach wiedzy; patrząc na tytuły jego licznych dzieł, zdajemy sobie sprawę z tego, że jego kultura miała w sobie coś z cudu, i że jego encyklopedyczne zainteresowania skłoniły go do zajęcia się nie tylko filozofią i teologią, jak wielu mu współczesnych, ale także wszelkimi innymi, znanymi wówczas dyscyplinami, od fizyki po chemię, od astronomii po mineralogię, od botaniki po zoologię. Z tego też powodu Pius XII ogłosił go patronem uczonych w zakresie nauk przyrodniczych i jest on też nazywany „Doctor universalis” - właśnie ze względu na rozległość swoich zainteresowań i swojej wiedzy. Niewątpliwie metody naukowe stosowane przez św. Alberta Wielkiego nie są takie jak te, które miały się przyjąć w późniejszych stuleciach. Polegały po prostu na obserwacji, opisie i klasyfikacji badanych zjawisk, w ten sposób jednak otworzył on drzwi dla przyszłych prac. Św. Albert może nas wiele jeszcze nauczyć. Przede wszystkim pokazuje, że między wiarą a nauką nie ma sprzeczności, mimo pewnych epizodów, świadczących o nieporozumieniach, jakie odnotowano w historii. Człowiek wiary i modlitwy, jakim był św. Albert Wielki, może spokojnie uprawiać nauki przyrodnicze i czynić postępy w poznawaniu mikro- i makrokosmosu, odkrywając prawa właściwe materii, gdyż wszystko to przyczynia się do podsycania pragnienia i miłości do Boga. Biblia mówi nam o stworzeniu jako pierwszym języku, w którym Bóg, będący najwyższą inteligencją i Logosem, objawia nam coś o sobie. Księga Mądrości np. stwierdza, że zjawiska przyrody, obdarzone wielkością i pięknem, są niczym dzieła artysty, przez które, w podobny sposób, możemy poznać Autora stworzenia (por. Mdr 13, 5). Uciekając się do porównania klasycznego w średniowieczu i odrodzeniu, można porównać świat przyrody do księgi napisanej przez Boga, którą czytamy, opierając się na różnych sposobach postrzegania nauk (por. Przemówienie do uczestników plenarnego posiedzenia Papieskiej Akademii Nauk, 31 października 2008 r.). Iluż bowiem uczonych, krocząc śladami św. Alberta Wielkiego, prowadziło swe badania, czerpiąc natchnienie ze zdumienia i wdzięczności w obliczu świata, który ich oczom - naukowców i wierzących - jawił się i jawi jako dobre dzieło mądrego i miłującego Stwórcy! Badanie naukowe przekształca się wówczas w hymn chwały. Zrozumiał to doskonale wielki astrofizyk naszych czasów, którego proces beatyfikacyjny się rozpoczął, Enrico Medi, gdy napisał: „O, wy, tajemnicze galaktyki... widzę was, obliczam was, poznaję i odkrywam was, zgłębiam was i gromadzę. Z was czerpię światło i czynię zeń naukę, wykonuję ruch i czynię zeń mądrość, biorę iskrzenie się kolorów i czynię zeń poezję; biorę was, gwiazdy, w swe ręce i drżąc w jedności mego jestestwa, unoszę was ponad was same, i w modlitwie składam was Stwórcy, którego tylko za moją sprawą wy, gwiazdy, możecie wielbić” („Dzieła”. „Hymn ku czci dzieła stworzenia”). Św. Albert Wielki przypomina nam, że między nauką a wiarą istnieje przyjaźń, i że ludzie nauki mogą przebyć, dzięki swemu powołaniu do poznawania przyrody, prawdziwą i fascynującą drogę świętości. Jego niezwykłe otwarcie umysłu przejawia się także w działalności kulturalnej, którą podjął z powodzeniem, a mianowicie w przyjęciu i dowartościowaniu myśli Arystotelesa. W czasach św. Alberta szerzyła się bowiem znajomość licznych dzieł tego filozofa greckiego, żyjącego w IV wieku przed Chrystusem, zwłaszcza w dziedzinie etyki i metafizyki. Ukazywały one siłę rozumu, wyjaśniały w sposób jasny i przejrzysty sens i strukturę rzeczywistości, jej zrozumiałość, wartość i cel ludzkich czynów. Św. Albert Wielki otworzył drzwi pełnej recepcji filozofii Arystotelesa w średniowiecznej filozofii i teologii, recepcji opracowanej potem w sposób ostateczny przez św. Tomasza. Owa recepcja filozofii, powiedzmy pogańskiej i przedchrześcijańskiej, oznaczała prawdziwą rewolucję kulturalną w tamtych czasach. Wielu myślicieli chrześcijańskich lękało się bowiem filozofii Arystotelesa, filozofii niechrześcijańskiej, przede wszystkim dlatego, że prezentowana przez swych komentatorów arabskich, interpretowana była tak, by wydać się, przynajmniej w niektórych punktach, jako całkowicie nie do pogodzenia z wiarą chrześcijańską. Pojawiał się zatem dylemat: czy wiara i rozum są w sprzeczności z sobą, czy nie? Na tym polega jedna z wielkich zasług św. Alberta: zgodnie z wymogami naukowymi poznawał dzieła Arystotelesa, przekonany, że wszystko to, co jest rzeczywiście racjonalne, jest do pogodzenia z wiarą objawioną w Piśmie Świętym. Innymi słowy, św. Albert Wielki przyczynił się w ten sposób do stworzenia filozofii samodzielnej, różnej od teologii i połączonej z nią wyłącznie przez jedność prawdy. Tak narodziło się w XIII wieku wyraźne rozróżnienie między tymi dwiema gałęziami wiedzy - filozofią a teologią - które we wzajemnym dialogu współpracują zgodnie w odkrywaniu prawdziwego powołania człowieka, spragnionego prawdy i błogosławieństwa: i to przede wszystkim teologia, określona przez św. Alberta jako „nauka afektywna”, jest tą, która wskazuje człowiekowi jego powołanie do wiecznej radości, radości, która wypływa z pełnego przylgnięcia do prawdy. Św. Albert Wielki potrafił przekazać te pojęcia w sposób prosty i zrozumiały. Prawdziwy syn św. Dominika głosił chętnie kazania ludowi Bożemu, który zdobywał swym słowem i przykładem swego życia. Drodzy Bracia i Siostry, prośmy Pana, aby nie zabrakło nigdy w Kościele świętym uczonych, pobożnych i mądrych teologów jak św. Albert Wielki, i aby pomógł on każdemu z nas utożsamiać się z „formułą świętości”, którą realizował w swoim życiu: „Chcieć tego wszystkiego, czego ja chcę dla chwały Boga, jak Bóg chce dla swej chwały tego wszystkiego, czego On chce”, tzn. aby upodabniać się coraz bardziej do woli Boga, aby chcieć i czynić jedynie i zawsze to wszystko dla Jego chwały.