Hawana, stolica Kuby i największy port na Karaibach, nie zostawia nikogo obojętnym. Gdy tam trafisz, będziesz chciał zostać, wkrótce wrócić albo z miejsca powiesz: nigdy więcej. Rozbieżność opinii jest duża, a niezgadzanie się ze sobą stanowi element obyczaju miasta. Zgoda panuje jednak co do tego, że Hawana różni się od jakiegokolwiek innego miasta na ziemi – ocenia Mark Kurlansky, autor książki „Hawana. Podzwrotnikowe delirium”. Nie ma zgody co do tego, które z powstań lub rewolt ukształtowało miasto, ale charakter nadały mu nieustające zmiany; historia przewrotów i wstrząsów jest niezwykle bogata. Zmiana należy tam do stylu i warunków życia.

Hawanę zakładano... aż trzy razy, i to w trzech różnych miejscach. Już Krzysztof Kolumb, gdy w 1492 r. po raz pierwszy ujrzał Kubę, uznał wyspę za najpiękniejszą, jaką widziały ludzkie oczy. Potem tę opinię powtarzało wielu. Nie inaczej sądzi Kurlansky, a on może być dla nas wiarygodny: Kubę oglądał nie z dystansu, lecz z bliska, ludzi nie omijał, lecz poznawał, przez lata wpraszał się do ich domów, wszystkiego musiał dotknąć, posmakować. Hawanę, miasto kontrastów – biedy przyniesionej przez rewolucję Fidela i dawnego (ale i nowego) bogactwa – pokazuje bez retuszu.

I uznaje Hawanę, z jej zapachami, potem, rozsypującymi się murami, izolacją i trudną historią za najbardziej romantyczne miasto świata. Hawana oczarowuje, przyciąga turystów, także Polaków, ale uwaga: lepiej nie jechać tam latem. „Upał to przeklęta zaraza, która ogarnia wszystko” – pisał Leonardo Padura Fuentes w książce „Trans w Hawanie”. „Radzenie sobie z upałem zajmuje centralne miejsce w życiu miasta” – pisze Kurlansky i zaleca wyjazd w styczniu albo w lutym.